Ouderdomskwaaltjes op een rij
Er valt veel te vieren als je de big five bereikt. Kortingen, investeringen, wijsheid...
Maar 50 wil ook zeggen dat je extra aandacht moet schenken aan je gezondheid. Bepaalde chronische aandoeningen duiken meestal op rond middelbare leeftijd. Het goede nieuws is dat we veel van de aandoeningen die op middelbare leeftijd opduiken onder controle kunnen houden. Hoe sneller je ze opmerkt, hoe beter we ze kunnen behandelen. Dit is waar je op moet letten nadat je 50 bent geworden.
Hoge bloeddruk
Een veel voorkomende aandoening die zorgverleners zien bij patiënten van in de vijftig is een hoge bloeddruk, wat een belangrijke risicofactor is voor hartaandoeningen en beroertes. Een van de redenen waarom een hoge bloeddruk zo vaak voorkomt in deze leeftijdsgroep, is dat het vasculaire systeem verandert naarmate we ouder worden. Slagaders worden minder elastisch en de druk binnenin neemt toe. Het extra gewicht en de stress die vaak gepaard gaan met middelbare leeftijd kunnen hier ook aan bijdragen.
Het goede nieuws: een hoge bloeddruk is beheersbaar met medicatie en aanpassingen van levensstijl, inclusief dieet en lichaamsbeweging. Omdat de aandoening vaak geen symptomen heeft, is het gemakkelijk te missen. Daarom is het belangrijk om je bloeddruk "regelmatiger" te laten controleren, minstens elk jaar, van zodra je 50 wordt.
Wat goed is voor het hart, is goed voor de hersenen
Zorg dat je bloeddruk, bloedsuikerspiegel en lichaamsgewicht stabiel blijft. Dat is goed voor het hart en het is ook belangrijk voor de hersenen. Studies hebben aangetoond dat een hoge bloeddruk op middelbare leeftijd je risico op het ontwikkelen van dementie op latere leeftijd kan verhogen. Diabetes is ook in verband gebracht met een verhoogd risico op dementie en beide verhogen iemands risico op een beroerte, ook wel een 'hersenaanval' genoemd.
Een paar andere gewoonten die kunnen helpen bij het beschermen van de gezondheid van je hersenen naarmate je ouder wordt:
- Blijf lichamelijk actief
- Eet gezond
- Begin niet met roken, en als je toch rookt, stop dan.
- Laat symptomen van slaapapneu testen en behandelen
- Neem de tijd en stappen om je stress effectief te beheersen
Hoog cholesterolgehalte
Een andere oorzaak van hartaandoeningen is een hoog cholesterolgehalte. Dit hoopt zich in de loop van de tijd op aan de binnenkant van de bloedvaten en vormt plaque die de bloedstroom vertraagt of blokkeert. Deze plaque kan ook losbreken en een bloedstolsel veroorzaken of zelfs een hartaanval of beroerte.
Net als bij een hoge bloeddruk, neemt je risico op het ontwikkelen van een hoog cholesterolgehalte toe met de leeftijd. Het komt zonder symptomen of waarschuwingssignalen, daarom is het belangrijk om je regelmatig te laten controleren met een routinematige bloedtest bij je huisarts. Dieet en lichaamsbeweging kunnen helpen je cholesterol te verlagen, net als medicatie.
Suikerziekte
Terwijl je je bloed laat controleren op cholesterol, kan je zorgverlener meteen ook screenen op diabetes, een andere veelvoorkomende aandoening die vaak opduikt bij 50-plussers en grote schade kan aanrichten aan je gezondheid. Diabetes kan je in de meeste gevallen onder controle houden met veranderingen in levensstijl, waar een gezond dieet en lichaamsbeweging centraal staan. Soms is medicatie noodzakelijk.
Net als bij een hoge bloeddruk en een verhoogde cholesterol zijn de waarschuwingssignalen van diabetes vaak stil, daarom is het belangrijk om gescreend te worden. Indien onbehandeld, kan diabetes leiden tot tal van gezondheidsproblemen, waaronder nieraandoeningen, verlies van gezichtsvermogen en hartaandoeningen.
Signalen van hartziekte
- Hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte en diabetes zijn drie belangrijke risicofactoren voor hartaandoeningen. Ook pijn in de borst is een indicatie dat er iets mis kan zijn, maar er zijn nog andere symptomen:
- Onverklaarbare rugpijn die optreedt wanneer je traint
- Pijn in de nek, kaak of keel
- Pijn in de bovenbuik
- Kortademigheid
- Misselijkheid, braken, vermoeidheid
- Duizeligheid
- Hartkloppingen
Als je een van deze symptomen ervaart en risico loopt op een hartaandoening, is het belangrijk om snel contact op te nemen met je huisarts.
Artritis
Een aandoening die opduikt als je in de vijftig bent, maar die regelmatig over het hoofd wordt gezien of in de achtergrond verdwijnt, is artritis - met name artrose. Artrose is het slijtage-type van artritis dat optreedt wanneer het gewrichtskraakbeen tussen botten wordt beschadigd of afbreekt. Het kan erg vervelend zijn, zelfs als je jonger bent dan 50 jaar, maar vooral boven de 50 jaar komt de pijn die daarmee gepaard gaat steeds meer op.
Als je gewrichtspijn of stijfheid opmerkt door dagelijkse activiteiten, neem dan contact op met je huisarts. Je wilt er zeker van zijn dat het geen reumatoïde artritis is, wat een auto-immuun- en ontstekingsziekte is. De behandeling van artrose is veelzijdig. Toenemende fysieke activiteit kan verdere pijn of invaliditeit helpen voorkomen. Je zorgverlener kan ook vrij verkrijgbare of voorgeschreven pijnstillers aanbevelen om ongemak te verlichten.
Osteoporose
Vooral vrouwen moeten aandacht besteden aan hun botgezondheid zodra ze 50 zijn geworden. Het is voornamelijk rond die leeftijd dat osteoporose, of de verzwakking van de botten, het meest voorkomt. Dat komt omdat een van de risicofactoren voor osteoporose postmenopauzaal is. Als je stopt met het maken van oestrogeen, gaat je botdichtheid meestal omlaag. Gewichtdragende oefeningen zoals bijvoorbeeld wandelen en krachttraining van het bovenlichaam, kunnen het risico op osteoporose helpen verminderen. Ook geef je best extra aandacht aan je calciuminname en vitamine D inname, die zijn beide belangrijk voor de gezondheid van de botten.
Kanker
Omdat ouder worden de grootste risicofactor is voor kanker, wordt het bijhouden van routineonderzoeken belangrijk als je 50 bent. Vrouwen in deze leeftijdsgroep moeten minstens om de twee à drie jaar een mammogram krijgen om te screenen op borstkanker, en mannen moeten met hun zorgverleners praten over screening op prostaatkanker. Screeningen op darmkanker worden ook regelmatiger uitgevoerd, voor zowel mannen als vrouwen.
Angst/depressie
Of het nu tieners, werk of bejaarde ouders zijn die je op middelbare leeftijd bezighouden (of al het bovenstaande), de kans is groot dat je gestrest bent. En al die stress kan negatieve invloed hebben op je geestelijke gezondheid, die op zijn beurt je lichamelijke gezondheid beïnvloedt.
Ongeveer 20 procent van de mensen van 55 jaar of ouder ervaart een vorm van geestelijke gezondheidsproblemen en angst en depressie behoren tot de meest voorkomende. Je moet er dus echt voor zorgen dat je praat met je zorgverlener over je stressniveaus. Je hersenen zijn net als elk ander orgaan. We hebben een gezond hart, we hebben een gezonde borst, we hebben een gezonde huid, we hebben een gezonde nier. We hebben ook een geestelijke gezondheid en dat mogen we niet vergeten.