Wat veroorzaakt borstkanker? Risicofactoren die we kennen
Oktober is borstkanker awareness maand. Het ideale moment om alle vechtende patiënten een hart onder de riem te steken.
Borstkanker is een complexe en vaak verwarrende ziekte. Het is niet duidelijk waardoor normale cellen ongecontroleerd groeien en zich vermenigvuldigen. Onderzoekers weten wel dat bepaalde hormonale, genetische, levensstijl- en omgevingsfactoren de kans op borstkanker vergroten. Maar het is ook waar dat mensen met weinig of geen risicofactoren toch borstkanker krijgen, en mensen met veel risicofactoren worden bijvoorbeeld vaak niet ziek. Dat gezegd zijnde, dit is wat we weten over de oorzaken van borstkanker plus risicofactoren die de kans op het ontwikkelen ervan kunnen vergroten.
Wat veroorzaakt borstkanker?
Simpel gezegd, borstkanker ontstaat wanneer borstcellen abnormaal groeien. Onderzoekers schrijven deze cel veranderingen toe aan een gecompliceerd samenspel van genetische -en omgevingsfactoren, hoewel de oorzaak van een individuele borstkankerpatiënt onbekend kan blijven.
Terwijl abnormale cellen zich delen, hopen ze zich op tot een massa of klont en kunnen ze zich ook verspreiden (metastaseren) naar andere delen van het lichaam, zoals de lymfeklieren.
De meeste borstkankers bij vrouwen beginnen in de kanalen die melk produceren; dit wordt invasief ductaal carcinoom genoemd. Andere borstkankers beginnen in andere borstweefselcellen, waaronder klierweefsel dat we ‘lobben’ noemen; dit wordt invasief lobulair carcinoom genoemd.
Het is ook belangrijk om hier genmutaties te noemen. Onderzoekers schatten dat ergens tussen de 5% en 10% van alle borstkankers optreedt als gevolg van erfelijke genmutaties, die van generatie op generatie worden doorgegeven via DNA. En hoewel er veel erfelijke genmutaties zijn die het risico op borstkanker verhogen, zijn de twee bekendste BRCA1 en BRCA2.
BRCA1 en BRCA2 zijn eigenlijk tumorsuppressorgenen die, wanneer ze functioneren zoals ze zouden moeten, voorkomen dat borstcellen abnormaal groeien. Maar wanneer deze genen een mutatie hebben en niet functioneren zoals ze bedoeld zijn, verhoogt dit het risico op borstkanker en ook op eierstokkanker.
Risicofactoren voor borstkanker
Het risico op borstkanker is bij vrouwen veel groter dan bij mannen. Risicofactoren voor mannelijke borstkanker worden niet goed begrepen. Hoewel onderzoekers een handvol genetische factoren en omgevingsfactoren hebben geïdentificeerd die een rol kunnen spelen, hebben de meeste mannen geen andere risicofactor dan een hogere leeftijd. Borstkanker bij mannen wordt gemiddeld op 71-jarige leeftijd gediagnosticeerd. Er is veel meer bekend over risicofactoren bij vrouwen. Dat gezegd hebbende, het hebben van één (of meerdere) risicofactoren wil niet zeggen dat een vrouw sowieso borstkanker krijgt in de toekomst. Maar ook een gebrek aan risicofactoren betekent niet dat ze nooit borstkanker zal krijgen.
De volgende risicofactoren zijn geassocieerd met de ontwikkeling van borstkanker bij vrouwen
Leeftijd
Het risico op borstkanker neemt toe naarmate een vrouw ouder wordt, daarom moedigen artsen jaarlijkse mammogrammen aan vanaf de leeftijd van 40 jaar voor vrouwen met een gemiddeld risico.
Geslacht
Vrouwen hebben een veel groter risico op het ontwikkelen van borstkanker dan mannen.
Persoonlijke en familiegeschiedenis
Een persoonlijke voorgeschiedenis van lobulair carcinoom in situ (abnormale cellen gevonden in de melkproducerende klieren van de borst) of atypische hyperplasie (niet-kankerachtige veranderingen in borstcellen) verhoogt het risico op borstkanker. Een voorgeschiedenis van kanker in één borst verhoogt ook de kans op het ontwikkelen van kanker in de andere borst. Bovendien loop je een groter risico als je een familiegeschiedenis van borstkanker hebt.
Alcohol gebruik
Hoe meer alcohol een vrouw drinkt, hoe groter het risico op het ontwikkelen van borstkanker.
Straling
Met elke vorm van bestraling van het borstgebied in de kindertijd of jonge volwassenheid, neemt het risico op borstkanker toe.
Menstruatie leeftijd
Als je vóór de leeftijd van 12 jaar begon te menstrueren, dan neemt ook het risico op borstkanker toe.
Menopauze leeftijd
Als je na je 55ste in de menopauze gaat, neemt je risico op borstkanker toe.
Bevallingsleeftijd
Bevallen van een kind na de leeftijd van 30 verhoogt het risico.
Zwangerschap
Vrouwen die nooit zwanger zijn geweest, hebben een groter risico op borstkanker dan vrouwen die een of meerdere keren zwanger zijn geweest.
Hormoontherapie
Hormoontherapie voor de menopauze, met name elk type dat oestrogeen en progesteron combineert, verhoogt het risico op bepaalde soorten borstkanker.
Lichaamsgewicht
Een hogere body mass index (een schatting van lichaamsvet) is gekoppeld aan een hoger risico op borstkanker bij postmenopauzale vrouwen. Onderzoek suggereert dat extra vetcellen, die oestrogeen aanmaken, verantwoordelijk kunnen zijn voor het hogere risico op borstkanker.
Samenvatting
Borstkanker ontstaat wanneer cellen muteren en zich vermenigvuldigen. Wat die veranderingen teweegbrengt, is niet altijd duidelijk. Onderzoek toont aan dat genetische, hormonale, omgevings- en levensstijlfactoren een rol kunnen spelen. Omdat vrouwen veel meer kans hebben dan mannen om borstkanker te ontwikkelen, is er een overvloed aan onderzoek naar wat ervoor kan zorgen dat borstcellen muteren. Het kennen van de risicofactoren voor borstkanker kan vrouwen helpen een gesprek aan te gaan met hun zorgverleners over preventieve maatregelen, waaronder screening op borstkanker.