Waarom zweten we?

Wat is de oorzaak van zweten?

Zweten is essentieel om te voorkomen dat het lichaam oververhit raakt. Dat is ook de voornaamste reden waarom we zweten als we ons niet goed voelen en koorts hebben. Zweten is een van de belangrijkste biologische en fysiologische processen van het lichaam. De werking van zweet dat van de huid verdampt, helpt ons af te koelen, zodat we niet oververhitten.

Om dat risico in context te plaatsen: oververhitting is de reden dat we tijdens hittegolven een 'death spike' hebben. Zweten is een van de dingen die ons beschermen, naast hydratatie en het zoeken naar schaduw. Als we oververhitten, beïnvloedt dat de manier waarop onze organen functioneren, daarom kan een zonnesteek fataal zijn; omdat het lichaam niet snel genoeg kan afkoelen.

Is het gezond om veel te zweten?

Zweten is voor ons lichaam een manier om te ontgiften, wat het dus zeker gezond maakt. Zweten is een van onze primaire methoden om ons lichaam te ontdoen van toxische stoffen uit het milieu en van vervuiling.

Zweten vermindert ook de ophoping van gifstoffen in ons lichaam. Het stimuleert de lymfeklieren en helpt ze bij het wegspoelen van verontreiniging in ons lichaam. Dat resulteert op zijn beurt in minder ontstekingen. Het is dus zeker gezond om veel te zweten. 

Wat zit er in zweet?

Zweet bevat water, mineralen zoals natrium, kalium, calcium en magnesium, en enkele sporenmetalen, waaronder toxines zoals lood. Onderzoek heeft ook aangetoond dat ons zweet een natuurlijk antibioticum bevat, Dermcidin genaamd, dat fungeert als een eerste verdedigingslinie tegen micro-organismen die ziektes veroorzaken en het doodt indringers bij contact. Je kan zweet dus een beetje zien als een zout verdedigingsharnas.

Leer je klieren kennen

Zweten wordt vaak als iets negatief en beschamends gezien. Een van de belangrijkste redenen daarvoor is de geur die gepaard gaat met zweten. Waarom ruikt okselzweet onaangenaam, terwijl het zweet van je handen of gezicht gewoon zout is?

We hebben twee hoofdtypen zweetklieren. Eccriene klieren zijn overal op onze huid te vinden, uitgezonderd van de oogleden, maar meer geconcentreerd op de handpalmen en voetzolen. Deze eccriene klieren scheiden water en zouten rechtstreeks af op het huidoppervlak.

Apocriene klieren vinden we op met haar bedekte huid, dus voornamelijk op de oksels, liezen, tepels en hoofdhuid. Apocriene klieren zijn pas actief vanaf de puberteit en produceren gemodificeerd zweet, dat eiwitten, vetten en suikers bevat, in de haarzakjes in plaats van op het huidoppervlak.

Aanvankelijk is zweet dus geurloos maar eens het wordt afgebroken door huidbacteriën, ontstaat er een onaangename geur. Het is dus niet het zweet zelf dat een onaangename geur heeft, maar wel het proces van okselbacteriën die vetten en eiwitten in ons zweet verteren.

Hormonaal zweten

Zweten heeft heel vaak ook een hormonale oorzaak, iets wat vrouwen treft als hun ze hun menstruatie mogen verwachten. Als hormonen dalen, dan kan dat leiden tot extra zweten. Ook wanneer je hogere oestradiolspiegels hebt, normaal gesproken tijdens de ovulatie, dan kan dat zorgen voor extra zweetproductie. Zowel hogere als lagere niveaus van oestrogeen kunnen dus extra zweten veroorzaken.

De menopauze is een andere tijd waarin hormonen alle kanten opgaan en dat kan leiden tot opvliegers en nachtelijk zweten. Dalende oestrogeenspiegels stimuleren een deel van de hersenen, de hypothalamus genaamd, die overuren begint te draaien om hormonen aan te maken in een poging de eierstokken terug op gang te brengen. De hypothalamus is betrokken bij het reguleren van andere automatische functies zoals temperatuurregulatie, zweten, blozen en de stressreactie. Een overbelasting geeft dus nachtelijk zweten als resultaat.

Zweten is persoonlijk

Zweten is een heel persoonlijk gegeven en daarom bij iedereen anders. We zijn allemaal uniek, en de hoeveelheid die we zweten is niet altijd te wijten aan fitness of lichaamsgrootte. Hoeveel je zweet, wordt bijvoorbeeld wel beïnvloed door je genen, etniciteit en zelfs het klimaat waarin je bent opgegroeid. Ben je opgegroeid in een erg warm klimaat, dan reageert je lichaam daarop door meer zweetklieren te ontwikkelen zodat je niet oververhit raakt. Die zweetklieren zijn er nu eenmaal en verdwijnen niet opeens als je in een kouder klimaat terechtkomt. 

Natuurlijk, als je zo veel zweet dat het je in verlegenheid brengt en levensbeperkend is, je verandert bijvoorbeeld meerdere keren per dag van kleding zelfs als je niet fysiek actief bent, dan kan je een hyperhidrose-stoornis hebben. Ga zeker naar je huisarts als je denkt hier last van te hebben. Maar heel belangrijk om te weten:  zweten is geen schande, het is net zo normaal als niezen of hikken.