Mensen en wilde apen delen gemeenschappelijke taal
Mensen delen elementen van een gemeenschappelijke taal met apen en begrijpen veel gebaren die wilde chimpansees en bonobo's gebruiken om te communiceren.
Dat is de conclusie van een op video gebaseerde studie waarbij vrijwilligers apengebaren vertaalden. De studie toont aan dat de laatste gemeenschappelijke voorouder die wij deelden met chimpansees soortgelijke gebaren gebruikte, en dat deze misschien een "uitgangspunt" waren voor onze taal.
De bevindingen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS Biology. Hoofdonderzoeker Dr. Kirsty Graham van de Universiteit van St Andrews legt uit dat deze op gebaren gebaseerde manier van communiceren wordt gedeeld met andere soorten mensapen, waaronder gorilla's en orang-oetans.
Ook menselijke kinderen gebruiken enkele van deze gebaren voordat ze kunnen spreken. We zijn er nu dus vrij zeker van dat onze voorouders begonnen zijn met gebaren, en dat dit is overgenomen in onze taal.
De studie maakte deel uit van een lopende wetenschappelijke missie om dit verhaal over de oorsprong van de taal te begrijpen door de communicatie bij apen zorgvuldig te bestuderen. Zo heeft een team van onderzoekers jarenlang wilde chimpansees geobserveerd. Zij ontdekten dat de mensapen een heel "lexicon" van meer dan 80 gebaren gebruiken, die elk een boodschap overbrengen aan een ander lid van hun groep.
Boodschappen als "verzorg me" worden overgebracht met een lange krabbeweging; een mondslag betekent "geef me dat eten" en het met de tanden afscheuren van reepjes van een blad is een chimpansee-gebaar van flirten.
Het vertalen van apen
De wetenschappers gebruikten voor deze studie videoweergave-experimenten. Ze lieten vrijwilligers naar video’s kijken waarin chimpansees en bonobo’s bepaalde gebaren gebruiken. De vrijwilligers kozen vervolgens uit een meerkeuzelijst met vertalingen de betekenis van het gebaar.
De deelnemers presteerden aanzienlijk beter dan verwacht en interpreteerden de betekenis van de gebaren van chimpansees en bonobo's meer dan 50% van de tijd correct. Dat zijn verrassende resultaten en daaruit blijkt dat we het allemaal bijna instinctief kunnen, wat zowel fascinerend is vanuit het oogpunt van de evolutie van communicatie.