Is een dutje goed voor je?

Onderliggende problemen?

Volgens gezondheidspsychologen is er niets mis met een dutje. Een kort dutje van 20 minuten kan wonderen doen, maar pas op met lange of meerdere dutjes, want die kunnen ervoor zorgen dat je ’s nachts niet goed meer slaapt. Heb je behoefte aan veel dutjes overdag? Dan kan dat het teken zijn dat je 's nachts niet genoeg kwaliteitsslaap krijgt. De meeste volwassenen hebben volgens de National Sleep Foundation zeven tot negen uur slaap per nacht nodig.

Als iemand voldoende gelegenheid heeft om 's nachts te slapen en toch vindt dat een dutje nodig is om alert en gezond te blijven, kan dat een teken zijn dat de nachtelijke slaap niet voldoende herstellend is. Als de nachtelijke slaap om bepaalde redenen beperkt is, zoals af en toe een verstoorde nacht vanwege werk, dan is dutten een goede zaak en kan het herstellend werken. Let wel op want te veel slaap kan schadelijk zijn. Dit staat bekend als hypersomnie, een neurologische aandoening waarbij te lang wordt geslapen of een persoon slaperig wordt.

Slaapapneu is een ander voorbeeld van een aandoening waarbij mensen tijdens de slaap pauzes in de ademhaling of oppervlakkige ademhaling ervaren. Dit kan leiden tot vermoeidheid overdag, waardoor mensen eerder geneigd zijn een middagdutje te doen. Als je merkt dat je slaap niet kwaliteitsvol is, ga dan langs bij je arts en laat je door een specialist screenen op mogelijke stoornissen of medische aandoeningen.

Wat doet dutten met je?

Slaap, voor lange of korte perioden, zorgt voor een afkoelingsperiode voor de hersenen. Er is een verandering in activiteit van de hersengolven en er kan zelfs een spoeling van gifstoffen plaatsvinden die tijdens de langere slaapperiodes te zien is. Een dutje doen overdag kan dus de cognitieve prestaties en alertheid verbeteren tot ongeveer twee uur na het dutje. Vooral dutjes in de vroege namiddag zijn doeltreffend om de cognitieve prestaties een boost te geven.

Hoelang zou je dutje moeten duren?

Hoewel dutjes herstellend zijn, kunnen ze verschillende effecten hebben afhankelijk van hun doel. Als mensen zich bijvoorbeeld niet per se vermoeid voelen, kan een dutje toch het welzijn bevorderen. We noemen dit een "oppeppend dutje". Een "compensatoir dutje" daarentegen, wanneer iemand slaaptekort heeft, kan helpen om de adenosineniveaus weer op niveau te brengen. Lage adenosineniveaus bevorderen alertheid terwijl hoge niveaus slaperigheid bevorderen. Voor mensen met chronische slapeloosheid is het niet aangeraden om overdag een dutje te doen want dat zorgt alleen voor nog meer problemen met je slaapcyclus.

Wanneer iemand meer dan 30 minuten slaapt, is de kans groter dat hij de diepere stadia van de slaap ingaat. Als ze dan wakker worden voelen ze zich meestal ‘groggy’, slaperig, gedesoriënteerd en verward. Daarom is een zogenaamde powernap van 20 minuten, liefst voor 15.00 uur, een perfecte manier om even energie op te doen. In sommige gevallen kan een langer dutje van ongeveer 1,5 uur ook gunstig zijn. Deze tijdsduur stelt het lichaam in staat de slaapfasen te doorlopen en vermijdt dat de diepe slaap wordt onderbroken. Dit type langer dutje kan vooral nuttig zijn voor hulpverleners en werknemers in ploegendienst die vermoeidheid proberen te voorkomen en die vaak minder uren kunnen slapen ’s nachts.